Οι Διατροφικές Διαταραχές είναι σύνθετες ψυχικές καταστάσεις, που επηρεάζουν τόσο την σωματική όσο και την ψυχική υγεία ενός ατόμου.
Χαρακτηρίζονται από έντονη ενασχόληση με το βάρος, το σχήμα του σώματος και τη διατροφή, οδηγώντας σε συμπεριφορές όπως είναι οι αυστηρές δίαιτες, η υπερβολική γυμναστική ή η υπερκατανάλωση τροφής. Επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και είναι σοβαρές, μακροχρόνιες καταστάσεις, που απαιτούν εξειδικευμένη φροντίδα και αντιμετώπιση.
Τα τελευταία χρόνια, και ειδικά από την περίοδο της πανδημίας και μετέπειτα, ο επιπολασμός των Διατροφικών Διαταραχών έχει αυξηθεί. Οι συνέπειες για την δημόσια υγεία είναι σοβαρές και σε κάποιες περιπτώσεις προκαλείται ακόμα και θάνατος.
Πόσες Διατροφικές Διαταραχές υπάρχουν
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM5), υπάρχουν υπάρχουν πολλοί τύποι Διατροφικών Διαταραχών.
Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσουμε να ρίξουμε μία πρώτη ματιά σε αυτόν τον κόσμο και να αναφέρουμε τις βασικές Διατροφικές Διαταραχές καθώς και τα χαρακτηριστικά τους.
Νευρική Ανορεξία
Η Νευρική Ανορεξία χαρακτηρίζεται από μία πολύ ισχυρή επιθυμία του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται έντονος φόβος για την αύξησή του.
Αυτός ο φόβος, οδηγεί σε αυστηρό περιορισμό της πρόσληψης τροφής. Τα άτομα με Ανορεξία, συχνά θεωρούν τους εαυτούς τους υπέρβαρους, ανεξάρτητα από το πραγματικό τους σωματικό μέγεθος.
Η Ανορεξία ανήκει στις Διατροφικές Διαταραχές που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα προβλήματα υγείας όπως καρδιακή και οργανική ανεπάρκεια, αλλά και σε θάνατο.
Νευρική Βουλιμία
Η Νευρική Βουλιμία περιλαμβάνει επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού (υπερφαγία) που ακολουθούνται από αντισταθμιστικές συμπεριφορές όπως εμετός, υπερβολική άσκηση ή χρήση καθαρτικών.
Αυτή η εναλλαγή υπερφαγίας-εκκαθάρισης προκαλεί συναισθήματα ντροπής και απώλειας ελέγχου στο άτομο. Οι φυσικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν την αφυδάτωση, τις ηλεκτρολυτικές διαταραχές και τις βλάβες στο πεπτικό σύστημα, ενώ το άτομο επηρεάζεται και συναισθηματικά νιώθοντας χαμηλή αυτοεκτίμηση ή και συμπτώματα κατάθλιψης.
Η Βουλιμία αναφέρεται ως η πιό αθόρυβη από τις Διατροφικές Διαταραχές.
Διαταραχή Αδηφαγίας (Binge-Eating Disorder)
Στην Αδηφαγική Διαταραχή, τα άτομα βιώνουν επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης τροφής χωρίς όμως να χρησιμοποιούν τις αντισταθμιστικές ενέργειες της Βουλιμίας.
Τα επεισόδια αυτά συνοδεύονται από συναισθήματα ενοχής και δυσφορίας. Η Αδηφαγική Διαταραχή διαφέρει από την απλή υπερκατανάλωση τροφής, καθώς περιλαμβάνει αίσθημα απώλειας ελέγχου. Οι κίνδυνοι υγείας περιλαμβάνουν παχυσαρκία, διαβήτη και υψηλή αρτηριακή πίεση.
Άλλες Διατροφικές Διαταραχές (Other Specified Feeding or Eating Disorder – OSFED)
Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται περιπτώσεις που δεν πληρούν αυστηρά τα κριτήρια της Ανορεξίας, της Βουλιμίας ή της Αδηφαγική Διαταραχής. Προκαλούν όμως σημαντική δυσφορία στο άτομο και επηρεάζουν τη ζωή του.
Παραδείγματα είναι η άτυπη Ανορεξία (χαμηλή πρόσληψη τροφής χωρίς πολύ χαμηλό βάρος) και η διαταραχή εκκαθαριστικών συμπεριφορών χωρίς υπερφαγία.
Διαταραχή Αποφυγής/Περιορισμένης Πρόσληψης Τροφής (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder – ARFID)
Η ARFID αφορά άτομα που αποφεύγουν συγκεκριμένες τροφές ή περιορίζουν την πρόσληψη λόγω αισθητηριακών χαρακτηριστικών ή φόβου για πιθανές συνέπειες από την τροφή, χωρίς όμως ανησυχίες για το σωματικό βάρος ή την εικόνα του σώματος.
Η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, να επηρεάσει την ανάπτυξη και να δυσχεραίνει την κοινωνική ζωή.
Λιγότερο Συχνές Διατροφικές Διαταραχές και Διαταραχές Σίτισης
Pica
Η διαταραχή Pica περιλαμβάνει την κατανάλωση μη βρώσιμων ουσιών, όπως χώμα, κιμωλία ή μαλλιά, και εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά ή άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές. Μπορεί να οδηγήσει σε πεπτικές διαταραχές, λοιμώξεις και δηλητηριάσεις, εάν καταναλωθούν επικίνδυνες ουσίες.
Μηρυκαστική Διαταραχή (Rumination Disorder)
Αυτή η διαταραχή χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη αναμάσηση τροφής, η οποία μπορεί να ξαναμασάται και να ξανακαταπίνεται ή να αποβάλλεται. Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά και άτομα με αναπτυξιακές καθυστερήσεις και μπορεί να προκαλέσει υποσιτισμό.
Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας (Night Eating Syndrome)
Σε αυτήν την διαταραχή, το άτομο καταναλώνει την πλειονότητα της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων κατά την διάρκεια της νύχτας. Συχνά συνδέεται με διαταραχές της διάθεσης και την παχυσαρκία λόγω της προτίμησης του ατόμου για τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας.
Γιατί προκαλούνται οι Διατροφικές Διαταραχές
Οι Διατροφικές Διαταραχές προκύπτουν συνήθως από έναν συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Κάποιοι γενετικοί παράγοντες μπορεί επίσης να διαδραματίσουν ένα ρόλο, ιδίως σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό.
Ψυχολογικά, παράγοντες όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, τραύμα ή άγχος μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνισή τους. Τέλος οι κοινωνικές επιρροές, όπως η πίεση του πολιτισμού γύρω από την εικόνα του σώματος και ιδιαίτερα στο γυναικείο φύλο και τα «ιδανικά» σώματα τα οποία προβάλλονται στα μέσα ενημέρωσης, μπορούν επίσης να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν αυτές τις καταστάσεις.
Ένας εξειδικευμένος επιστήμονας υγείας, μπορεί να αναγνωρίσει, να κατανοήσει και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτών των Διατροφικών Διαταραχών.
Πώς θεραπεύονται οι Διατροφικές Διαταραχές
Η αποτελεσματική θεραπεία των Διατροφικών Διαταραχών, ενδέχεται να απαιτεί την υποστήριξη από μία ομάδα επαγγελματιών υγείας, όπως είναι ο Διατροφολόγος, ο Ψυχολόγος και ενδεχομένως και ο Ιατρός.
Με την βοήθεια του εξειδικευμένου στις Διατροφικές Διαταραχές Διαιτολόγου, το άτομο εκπαιδεύεται πάνω στην διατροφή του, όπου εδώ στόχος είναι η αποκατάσταση μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό και η επιστροφή πίσω σε μια ισορροπημένη διατροφική πρόσληψη.
Με τον ψυχολόγο, ο ασθενής επικεντρώνεται στον εντοπισμό και την αλλαγή επιζήμιων σκέψεων και συμπεριφορών που σχετίζονται με τις Διατροφικές Διαταραχές, πράγμα ιδιαίτερα αποτελεσματικό στις περιπτώσεις Βουλιμίας και Αδηφαγικής διαταραχής. Στην περίπτωση νεότερων ατόμων ακολουθείται θεραπεία με βάση την οικογένεια, δίνοντας σημασία στο υποστηρικτικό περιβάλλον.
Τέλος, με τον Ιατρό σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορούν να χορηγηθούν φάρμακα, όπως αντικαταθλιπτικά, για την αντιμετώπιση υποκείμενων διαταραχών διάθεσης ή άγχους που συνυπάρχουν συχνά με τις Διατροφικές Διαταραχές.
Επιστημονική υποστήριξη στην αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών
Οι Διατροφικές Διαταραχές είναι περίπλοκες καταστάσεις που επηρεάζουν τη ζωή πολλών ανθρώπων.
Αν κάποια από τα παραπάνω σου φάνηκε γνώριμο ή ένιωσες ότι μπορεί να αφορά εσένα ή κάποιον δικό σου, μην διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μου. Μπορώ να βοηθήσω.
Είμαι επαγγελματίας Διαιτολόγος Διατροφολόγος στην Χαλκίδα με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ψυχολογία και ειδική εκπαίδευση στην αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών. Μπορούμε να συνεργαστούμε δια ζώσης ή διαδικτυακά και θα χαρώ να επικοινωνήσεις μαζί μου με όποιον από τους ακόλουθους τρόπους επιθυμείς:
- Κάλεσε με στο 222 1044 660
- Στείλε μου email στο info@nutri-fit.gr
- Συμπλήρωσε την φόρμα επικοινωνίας στην ιστοσελίδα μου
